Financiën

Voortdurend wordt gewerkt aan een cyclus waarmee de raad kaders kan stellen en haar controlerende rol kan uitoefenen. Daardoor stellen we het management en het college in staat om tijdig de juiste beslissingen te nemen en hierover verantwoording af te leggen.

In 2022 is een nieuw college gevormd. De Perspectiefnota 2023 is opgesteld door het vorige college, waardoor er gekozen is voor een beleidsarme nota. De eerste uitwerking van het coalitieakkoord vond plaats in de begroting 2023, maar zal verder vooral plaats krijgen in de Perspectiefnota 2024.

We werken continu aan het beheersen van de gemeentelijke schuldpositie. De basis hiervoor is gelegd in de (eerste) Perspectiefnota 2021. Bij alle investeringsvoorstellen beoordelen we of deze kunnen plaatsvinden binnen het afgesproken (investerings)kader, zodat dat de schulden vanaf 2025 worden afgebouwd. Dit is voor een groot deel afhankelijk van het tempo waarmee de geplande investeringen worden gerealiseerd. Mogelijk stijgen de schulden iets langer door, maar naar een minder hoge piek. Een belangrijk en continu aandachtspunt is te voorkomen dat bij een oplopende rente, de begroting de rentedruk niet aankan. Waarbij de focus ligt op het spreiden van het renterisico en het voorkomen van overfinanciering. In 2022 zijn diverse investeringen uitgesteld, de onzekerheid die de coronapandemie gaf, maar ook de gevolgen van de oorlog op de (wereld)economie, maakten dat diverse investeringen vertraging opliepen. We zien nu al dat de piek van de schuldenomvang iets opschuift naar achteren. Helaas zagen we ook een oplopende marktrente. Omdat we beperkt investeringen hebben gedaan, hebben we daar geen directe last van ondervonden. Maar met de omvang van de geplande investeringen, wordt het risico steeds groter dat de rentelasten het opgenomen rentebudget gaan overschrijden. We handelen hierbij conform ons rentebeleid en binnen de kaders van de renterisiconorm en de kasgeldlimiet.

In 2020 is een plan opgesteld om de beheersing van de budgetten te verbeteren. Mede op basis van de bevindingen van de accountant bij de controlewerkzaamheden en de steeds striktere voorschriften bij de financiële verslaglegging, is besloten over te gaan tot de aanschaf van een contracten- verplichtingen- en inkoopmodule. Het systeem draagt bij aan het beter zicht krijgen op de diverse inkoopstromen die vanuit de verschillende organisatieonderdelen lopen, het eenduidig registreren van alle inkoopovereenkomsten die door de gemeente worden aangegaan en het daarmee "beklemmen" van een deel van de budgetten, zodat duidelijk is of budgetten toereikend zijn om (nieuwe) opdrachten te verlenen. In 2022 is deze module in gebruik genomen. Hiervoor is een organisatiebreed implementatietraject doorlopen, waarna we aan de slag zijn gegaan met de nieuwe manier van werken. Hierin lopen we tegen de nodige uitdagingen aan, waarbij het vooral de bedoeling is om alle nieuwe overeenkomsten, contracten en inkooporders goed vast te leggen. Voor de reeds lopende overeenkomsten is gekozen voor een "sterfhuisconstructie", zodat we over enkele jaren een dekkend financieel beeld hebben. De diversiteit aan producten en diensten en grote hoeveelheid aan partners en leveranciers, maken dat het nog de nodige tijd zal kosten voor we onze doelstelling hebben bereikt.

In 2022 zijn we gestart met de aanbesteding van een nieuw financieel pakket, dat ruimte biedt aan de informatiebehoefte van de huidige tijd en optimaal de verschillende processen ondersteunt. We zien tegelijk ook dat een zeer groot aantal gemeenten hetzelfde aanbestedingstraject is gestart (of net heeft afgerond), waardoor er een grote spanning staat op de toch al overspannen arbeidsmarkt. Projectleiders voor dergelijke trajecten worden overal gevraagd en het zijn in de regel geen projecten die met een hoge regelmaat worden uitgevoerd, dus we zien weinig specialisten op dit gebied. Ook wij liepen tegen deze uitdaging aan. De gunning staat gepland voor het tweede kwartaal 2023, waarna het implementatietraject zal starten. We proberen daarbij de administratieve processen te optimaliseren, waar mogelijk te digitaliseren en wellicht te automatiseren. Maar ook de informatievoorziening te verbeteren, de planning- en controlcyclus beter te ondersteunen, systemen aan elkaar te koppelen om handmatig werk te voorkomen en de kans op fouten te verkleinen en projectmatig werken beter te faciliteren.

Financiële continuïteit

Vanuit het Rijk en de VNG is in 2022 gecommuniceerd over een verslechtering van de financiële positie van gemeenten vanaf 2026, mede als gevolg van de wijziging van de financiering van gemeenten via de Algemene Uitkering. Er zijn nog geen concrete cijfers bekend voor de gemeente Gorinchem anders dan dat de meerjarenraming 2023-2026 die structureel sluit met positieve resultaten in alle jaren. Voor de volledigheid van de informatieverstrekking wordt er in deze Paragraaf melding gemaakt van de mogelijkheid dat de financiële positie van onze de gemeente vanaf 2026 mogelijk verslechtert. In de aanloop naar 2026 worden zowel het college als de gemeenteraad over de financiële ontwikkelingen geïnformeerd via de verschillende jaarlijkse P&C-documenten. Wat overigens wel bekend is, is dat op basis van de kengetallen en de verschillende ratio's die in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing zijn opgenomen geconcludeerd kan worden dat de huidige financiële positie in grote lijnen gezond is. Dat maakt dat er op dit moment geen zorgen zijn over de toekomstige financiële positie van de gemeente Gorinchem.