Toelichting op de balans per 31 december 2021

ACTIVA

Aan de activazijde van de balans staan de bezittingen van de gemeente Gorinchem.

VASTE ACTIVA

Vaste activa zijn bezittingen die meerjarig hun nut en waarde behouden. Uitgaven aan deze bezittingen worden in beginsel geactiveerd en vervolgens gedurende de gebruiksduur afgeschreven ten laste van de rekening van baten en lasten. Bij nieuwe investeringen wordt alleen de lineaire afschrijvingsmethode gehanteerd. Er wordt onderscheid gemaakt in immateriële, materiële en financiële vaste activa. Immateriële vaste activa zijn kosten, gemaakt voor onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief. De materiële activa zijn stoffelijk, bijvoorbeeld gebouwen, computers, sportvelden en voertuigen. De financiële vaste activa tenslotte omvatten geldleningen, beleggingen en vorderingen op lange termijn.

Immateriële vaste activa
Onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de immateriële vaste activa weer:

Bij de bijdragen aan activa in eigendom van derden wordt afgeschreven conform de afschrijvingstermijnen van de betreffende scholen.

Materiële vaste activa
Bij materiële vaste activa wordt onderscheid gemaakt tussen investeringen met een economische nut en investeringen met een maatschappelijk nut. Het uitgangspunt is dat alle vaste activa worden geactiveerd, ook de maatschappelijke investeringen.

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Overige investeringen met economisch nut
De investeringen met een economisch nut bestaan uit de volgende onderdelen:

Onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen met economisch nut weer:

Onder de waardecorrecties staan de correcties vermeld wegens duurzame waardeverminderingen. De netto-boekwaarde van de investeringen met economisch nut bedraagt per 31-12-2021 € 120.248.000. In dit bedrag is een voorziening opgenomen van € 2.707.000 vanwege het risico op waardevermindering. De hoogte van deze voorziening was op 31-12-2020 € 2.906.066.

De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen met economisch nut zijn:

Onderstaand overzicht geeft het verloop weer van de investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven:

De investeringen bij overige heffingen bestaan uit investeringen in steigers (kadegelden) en begraafplaatsen (lijkbezorging).

De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen met economisch nut, waarvoor ter dekking van de kosten een heffing kan worden geheven zijn:

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut
Onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen met maatschappelijk nut weer:

In de kolom bijdragen van derden zijn de bijdragen opgenomen die direct gerelateerd zijn aan de investering. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut moeten sinds 2017 gesplitst worden in investeringen voor 2017 en investeringen vanaf 2017.
Voor de aanleg van de waterberging aan de Tiende Penninglaan is van het waterschap een bijdrage ontvangen van € 38.000. Van de regio AV is € 7.000 ontvangen voor de historische haag op de vestingwallen. Tevens is een bijdrage ontvangen van € 2.000 voor nutswerkzaamheden aan de Bagijnenwalstraat.
De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen met maatschappelijk nut zijn:

Financiële vaste activa
Onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de financiële vaste activa weer:

In 2021 zijn 2.829 preferente aandelen van Steden aangekocht voor € 1.360.000.
Het saldo € 265.000 van de oorspronkelijke lening van SVN is in 2021 overgeboekt naar een rekening-courant post. Aan SVN is aan duurzaamheidsleningen € 129.000 uitgegeven en aan startersleningen € 50.000. Overige mutaties leiden per saldo tot een totaal van investeringen van € 196.000 en van desinvesteringen van € 310.000.

De kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen worden als volgt onderverdeeld:

De kapitaalverstrekking aan Gorinchem Deelneming B.V. betreft een kapitaalverstrekking en een lening zonder specifiek aflossingsritme - voor de vermogensdeelname en kapitaalverstrekking aan Rom-S C.V. - waarbij op basis van de vermogenssituatie wordt bezien of terugbetaling aan de gemeente mogelijk is.

De overige langlopende leningen worden als volgt onderverdeeld:

VLOTTENDE ACTIVA

Vlottende activa zijn bezittingen waarin het vermogen in principe voor een periode korter dan een jaar is vastgelegd, zoals voorraden, vorderingen en liquide middelen.

Voorraden
De voorraden worden uitgesplitst in de volgende categorieën:

In het overzicht staat het verloop van de boekwaarde van de in exploitatie genomen gronden. Voor een nadere toelichting op de grondexploitatie wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid. De bruto voorraden zijn voorraden exclusief voorzieningen; de netto voorraden zijn voorraden inclusief deze voorzieningen. Voor de grondexploitaties met een verliesgevend saldo per ultimo 2021, is ter hoogte van dit saldo een voorziening gevormd.

Onderstaand overzicht geeft het verloop weer van de voorzieningen grondexploitaties per grondexploitatie:

De verwachte resultaten van de grondexploitaties worden op netto contante waarde (NCW) berekend. Als uit de berekening per balansdatum een verlies naar voren komt, wordt tot het volledige bedrag van dit verlies een voorziening gevormd.

In de berekeningen van de grondexploitaties zijn de volgende parameters gehanteerd:
- netto contante waarde (en paramaters ) per 1 januari 2022
- rentepercentage 0,94%
- kostenstijging 2022, 2023, 2024 en 2025 verder resp. 4,00%, 3,00%, 2,50% en 2,00%
- opbrengstenstijging woningbouw 2022, 2023 , 2024 en 2025 en verder resp. 3,50%, 3,00%, 2,50% en 2,00
- opbrengstenstijding sociale woningbouw 2022 1,50% en 2023 en verder 2,00%
- opbrengstenstijging bedrijventerrein 2022 1,25% en 2023 en verder 1,50%
- disconteringsvoet conform BBV 2,00%

Op 28 mei 2020 is het MPG Groote Haar vastgesteld door de raad. Voor dit project is een looptijd langer dan de voorgeschreven maximale looptijd van tien jaar vastgesteld. De totale looptijd van grondexploitatie Groote Haar is op dit moment gepland tot en met het jaar 2040. De risico's van de grondexploitaties zijn toegelicht in de paragraaf Grondbeleid en de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Uitzettingen < 1 jaar
Uitzettingen met een looptijd < 1 jaar worden als volgt onderverdeeld:

Voor verwachte oninbaarheid van debiteuren is een voorziening opgenomen van € 177.000. De omvang van deze voorziening is bepaald op basis van geschatte inningskansen.

Onderstaand wordt voor ieder kwartaal van het jaar weergegeven, het bedrag aan middelen, bedoeld in artikel 2, vierde lid van de Wet financiering, decentrale overheden, dat in het kader van het drempelbedrag door de gemeente buiten 's Rijks schatkist is aangehouden. Per 1 juli 2021 is de regeling voor het aanpassen van het drempelbedrag ingegaan en zijn er voor het derde en vierde kwartaal nieuwe drempelbedragen van toepassing. Deze aanpassing heeft beperkte gevolgen voor de hoogte van het drempelbedrag, eerste en tweede kwartaal € 1.064.000 en voor het derde en vierde kwartaal € 1.000.000.

Liquide middelen
De liquide middelen bestaan uit de volgende onderdelen:

Overlopende activa
De overlopende activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Vooruitbetaalde bedragen zijn bedragen die voor 31 december 2021 betaalbaar zijn gesteld, maar waarvan de lasten betrekking hebben op latere jaren. Nog te ontvangen bedragen zijn opbrengsten die betrekking hebben op 2021, maar pas in een volgend jaar daadwerkelijk tot een ontvangst leiden.

De in de balans opgenomen nog te ontvangen voorschotbedragen van EU, Rijk en provincies die zijn ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel, worden als volgt gespecificeerd:

PASSIVA

Aan de passivazijde van de balans staan het vermogen en de schulden van de gemeente Gorinchem.

VASTE PASSIVA

Eigen vermogen
Het eigen vermogen van de gemeente wordt gevormd door de reserves en het rekeningresultaat. Over de verdeling van het resultaat beslist de raad bij het vaststellen van de jaarstukken.

Het eigen vermogen bestaat uit de volgende onderdelen:

Onderstaand overzicht geeft het verloop per reserve weer:

Onder bestemming resultaat staan de toevoegingen of onttrekkingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaand boekjaar.
Nieuw in 2021 is de dekkingsreserve I_lab. In 2021 zijn ten behoeve van het Warmtenet stadhuis, verbouwing Hoefslag 6, inrichting Hoefslag 6, openbare ruimth tbv I_lab, Herinrichting Haarsekades, 't Gilde, gymzaal J. van Egmond, bruggen en kunstwerken 2022 en twee 360 graden camera's middelen toegevoegd aan de afschrijvingsreserve.
Voor verdere informatie over de reserves wordt verwezen naar paragraaf 5.1 Reserves van de Jaarrekening-bijlagen. Van het rekeningresultaat 2020 is in 2021 € 3.225.000 toegevoegd aan de exploitatie.

Voorzieningen
Onder de voorzieningen worden verplichtingen en verliezen als gevolg van risico's opgenomen, waarvan de omvang onzeker, maar redelijkerwijze in te schatten is.

Onderstaand overzicht geeft het verloop per voorziening weer:

In de kolom Vrijval staan de bedragen die ten gunste van de exploitatie zijn vrijgevallen. Alle aanwendingen van de voorzieningen zijn rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht.

De voorziening Pensioentegoeden bestuurders heeft als doel het beschikken over voldoende vermogen om aan de (toekomstige) pensioenverplichtingen van politiek ambtsdragers van het college van B&W te kunnen voldoen.

De voorziening Wachtgelden is ingesteld om over voldoende vermogen te beschikken voor de financiering van de wachtgeldverplichtingen van voormalige bestuurders en medewerkers.

De voorziening Overmatig verlof/spaarsaldo is ingesteld om voldoende vermogen te hebben voor de financiering van de verlofsaldi van het personeel.

De voorziening Hoog Dalem dient ter dekking van (geprognotiseerde) verliezen op de ontwikkeling van dit gebied.

De voorziening Vervanging spiltrap Caribabad is nieuw in 2021. Als gevolg van achterstallig onderhoud dient de trap van de glijbaan Caribabad vervangen te worden. Hiervoor is een voorziening gevormd.

Het Meerjarenonderhoudsplan is ingesteld om de kosten van groot onderhoud te egaliseren over een periode van 20 jaar. Het doel hiervan is schommelingen tegen te gaan in de begroting. In dit plan zijn o.a. kunstwerken en bruggen opgenomen, evenals openbare verlichting, buitensportaccommodaties, het stadhuis, schoolgebouwen en diverse voorzieningen in de openbare ruimte.

De voorziening Rioolheffing heeft als doel het opvangen en egaliseren van ongewenste schommelingen in riooltarieven. De niet aangewende middelen van derden blijven op die manier beschikbaar voor de rioolheffing.

In de voorziening Afkoopsommen grafrechten worden de afkoopsommen gestort die vooruit betaald zijn voor het onderhouden van de begraafplaatsen.

Voor verdere informatie over de voorzieningen wordt verwezen naar paragraaf 3.2 Onderhoud kapitaalgoederen van het Jaarverslag en paragraaf 5.2 Voorzieningen van de Jaarrekening-bijlagen.

Vaste schulden met een looptijd ≥ 1 jaar
Onder de vaste schulden staan schulden met een looptijd ≥ 1 jaar en waarborgsommen. Langlopende leningen worden aangegaan om in de eigen financieringsbehoefte van de gemeente te voorzien. Waarborgsommen betreffen bedragen die door huurders zijn betaald bij de aanvang van de huur van een gemeentelijk pand.

Langlopende schulden worden als volgt onderverdeeld:

Onderstaand overzicht geeft het verloop van de vaste schulden ≥ 1 jaar over 2021 weer:

In 2021 zijn geen nieuwe leningen aangegaan. Op de opgenomen geldleningen is in 2021 bij de BNG voor totaal € 12,1 mln. afgelost en bij de provincie Flevoland € 1 mln. De totale rentelast voor het jaar 2021 voor vaste schulden is € 1,8 mln.

VLOTTENDE PASSIVA

Vlottende passiva bestaan uit de volgende onderdelen:

Kortlopende schulden < 1 jaar
De kortlopende schulden < 1 jaar bestaan uit de volgende onderdelen:

Per 31 december 2021 had Gorinchem geen uitstaande schuldpositie op de betaalrekening van de BNG en ook geen kasgeldlening uitstaan.

Overlopende passiva
De overlopende passiva bestaan uit de volgende onderdelen:

Verplichtingen zijn posten die ten laste van het dienstjaar 2021 zijn gebracht, maar waarvan de facturen in de loop van 2022 zijn ontvangen. Onder de post Vooruit ontvangen bedragen zijn bedragen opgenomen die in 2021 al zijn ontvangen maar betrekking hebben op latere jaren

De in de balans opgenomen van EU, Rijk en provincies ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Niet uit de balans blijkende verplichtingen
De niet in de balans opgenomen financiële verplichtingen waaraan de gemeente voor komende jaren is verbonden worden uitgesplitst in gewaarborgde geldleningen en garantstellingen.

Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte waarborgen aan natuurlijke en rechtspersonen wordt als volgt gespecificeerd:

Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte garanties bestaat uit de volgende garantstellingen:

De gemeente Gorinchem vervult een achtervangfunctie bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW).

Sinds de jaarrekening 2020 hanteert de gemeente de volgende criteria voor de niet uit de balans blijkende verplichtingen:

• Minimale restant looptijd 2 jaar;
• Minimale verplichtingwaarde € 40.000;
• Geen mogelijke verplichtingen uit raamovereenkomsten, alleen onherroepelijke harde verplichtingen.

Op basis van deze criteria is de totale harde verplichting voor de komende 4 jaar € 875.000. In de vorige jaarrekening werd een verplichting gemeld van € 1.035.500. Dit verschil wordt veroorzaakt door mutaties in de contractenportefeuille (een contract aflopend, twee nieuwe contracten). Door het hanteren van een inkoopbeleid waarbij veel gewerkt wordt met raamovereenkomsten die alleen leiden tot kosten indien daadwerkelijk materialen of diensten worden afgenomen op basis van het raamcontract is het bedrag aan langlopende verplichtingen bij de gemeente Gorinchem relatief laag.

Van de genoemde verplichting van € 875.000 is € 791.000 gecontracteerd via Europees aanbesteden.

Gebeurtenissen na balansdatum
Het coronavirus heeft op veel terreinen financiële gevolgen gehad voor de jaarrekening 2021. Omdat de pandemie in 2022 nog niet (geheel) is verdwenen zal ook in 2022 rekening worden gehouden met financiële gevolgen voor de gemeente. Hoe groot deze gevolgen zullen zijn is nu nog niet duidelijk. We monitoren onze risico’s en die van onze partners voortdurend. Onze organisatie loopt geen risico voor de continuïteit. We bewaken onze liquiditeitspositie goed en nemen zo nodig maatregelen om onze taken gedurende deze crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren. De gemeente heeft voldoende weerstandsvermogen om eventuele tegenvallers in eerste instantie op te vangen.

Na een maandenlange troepenopbouw en diplomatieke spanningen zijn Russische troepen op 24 februari 2022 Oekraïne binnengetrokken en is er sprake van een oorlogssituatie. Als gevolg daarvan zijn inwoners uit de Oekraïne op de vlucht. Veel vluchtelingen worden opgevangen in de directe buurlanden. Vluchtelingen die naar Nederland reizen, worden hier opgevangen. Het kabinet werkt intensief samen met medeoverheden en maatschappelijke partners om opvang en ondersteuning te bieden. De verwachting is dat het aantal vluchtelingen uit Oekraïne dat naar Nederland komt fors zal toenemen. Dat zal zeker ook gevolgen hebben voor Gorinchem. Op dit moment is lastig in te schatten wat de impact van opvang van vluchtelingen zal zijn voor Gorinchem.

De oorlog in Oekraïne heeft ook economische gevolgen. Door de oorlog stijgen de prijzen van allerlei producten. Niet alleen van gas, olie en benzine, maar ook van verschillende voedingsmiddelen. Sectoren die relatief veel energie verbruiken zullen deze stijgingen verwerken in de kostprijs van de producten. Met name in de industrie, transport en agrarische sector zullen de prijzen meestijgen. Dat raakt niet alleen de gemeente maar vooral ook onze inwoners. Wat precies de gevolgen zullen zijn voor Gorinchem is op dit moment lastig aan te geven.